ENZİMLER
Enzimler biyolojik katalizörlerdir.Enzimler yapılarına göre 2 ye ayrılır ;
- BASİT YAPILI ENZİM ; Yapılarında sadece protein vardır. Örneğin Pepasin ve Üreaz
- BİLEŞİK YAPILI ENZİM ; Yapılarında hem protein hemde yardımcı bir grup bulunur.
YARDIMCI GRUP
ORGANİK YAPILI İSE ; KOENZİM ( B Grubu vit ,çoğu )
İNORGANİK YAPILI İSE ; KOFAKTÖR ( FE , MG , MN vb...)
Bileşik yapılı enzimlerin alt koenzim kısmı enzimin etkileyeceği maddeyi sever koenzim yada kofaktör kısmı ise enzimi aktifleştirir.
ENZİMİN ÖZELLİKLERİ ;
- Aktivasyon enerjisi ; Kimyasal tepkimelerin başlaması için gerekli olan minimum enerjiye denir.Bu enerjiyi düşünerek reaksiyonları hızlandıran ve reaksiyonlardan hiçbir değişime uğramadan moleküllere katalizör denir.Enzimler biyolojik katalizörler.
- Enzimlerin etki ettiği maddeye substrat denir. Enzimler substratlarına özeldir.
- Enzim ve substrat arasında anahtar kilit uyumu vardır.
- Enzimlerin protein kısmında aktif merkez bulunur.Reaksiyon sırasında enzim substratında aktif merkezden bağlanır.Bu olay sonucunda enzim substrat kompleksi oluşur.Enzim etkisiyle substrat ürüne dönüşürken enzim serbest kalır ve yeni bir substrata bağlanmaya hazır hale gelir.
- Farklı enzimlerin substratı aynı olabilir.Ancak substrat aynı olsa bile enzim değiştikçe üründe değişir.
- Enzimler reaksiyondan hiçbir değişime uğramadan çıkar. Bu nedenle ilgili reaksiyonlarda tekrar tekrar kullanılabilirler.
- Enzimler protein yapıda olduklarında hücre içinde ribozomda sentezlenirler.Ancak bazı enzimler hücre dışında etkinlik gösterebilir.
- Enzimler etkinliklerine substratın dış yüzeyinden başlatırlar. Bu nedenle kıyma et parça ete göre parça ette bütün ete göre daha kolay sindirilir.
- Enzimler genellikle çift yönlü çalışır.Yani rol aldığı tepkimeler tersinedir.
- Enzimler bellirli bir koenzim yada kofaktör ile birleşip çalışır.Fakat belirli bir koenzim yada kofaktör birden fazla enzimle çalışır.
- Enzimler genellikle takımlar halinde çalışır.
- Enzimler çok hızlı çalışır. Örneğin ; Vücutta hücresel solunum faaliyetleri oluşan (H2O2) 5 milyon molekülü karaciğerinin ürettiği kataloz enzimi varlığında bir saniyede parçalanırken aynı sayıda molekül demir atomunun katalizörlüğünde vücut dışında 300 yılda tamamlar.
- Enzimler genellikle substratın sonuna '' az '' ek getirilerek adlandırılır.
- Bir enzimin sonuna gelen '' jen '' eki o enzimin pasif durumunda olduğunu gösterir. ÖRN ; Pepsinojen Tripsinojen Kimotripsinojen Fibrinojen
ENZİMLERİN ÇALIŞMASINDA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
SU ; % 15' in altında su bulunduran ortamlarda enzimler çalışmaz.
Örnek ; Süzme yoğurdun geç bozulması , kurutulmuş besinlerin kolay kolay bozulmaması
SICAKLIK ; Enzimlerin en fazla aktive gösterdiği sıcaklık derecesine optimum sıcaklık denir.
Düşük sıcaklık değerinde enzimlerin yapısı bozulmaz. Sıcaklık belirli değerlere kadar artırılırsa enzimsel tepkime hızı artar.Yüksek sıcaklık enzimlerin yapısını ( protein ) türü eder.Böylece enzimler hiçbir şekilde tekrar çalıştırılamaz.
PH ; Her enzimin en iyi çalıştığı bir PH aralığı vardır.
ENZİM - SUBSTRAT MİKTARI İLİŞKİ TABLOSU ;
AKTİVATÖR VE İNHİBİTÖR MADDELER ;
Enzimlerin etkinliğini artıran maddelere aktivatör , enzimlerin etkinliğini yavaşlatan yada durduran maddelere ise inhibitör madde denir.Kurşun , siyanür , civa gibi ağır metal iyonları birer inlibitördür.
ÖRNEK ; Pepsinojen Aktivatör madde Pepsin
( aktif )
0 yorum :
Yorum Gönder