SİTOPLAZMA
Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yani akışkan sıvıdan oluşur. %98 su olan hücreler olduğu gibi kuru tohumlarda su oranı % 5 kadardır. Sitoplazmanın çeşitli organik ve inorganik bileşikler bulunur.
Bunlar enzimler RNA organik bileşiklerin yapı taşları vitaminler , proteinler , artık maddeler , koenzimler , mineral ve iyonlardır. Sitoplazma hareketlidir. Rotasyon sirkülasyon hareketleri ile organeller yer değiştirir.Sitoplazma belirli görevleri yapmak üzere özelleşmiş organeller bulunur.
ORGANELLER
RİBOZOM
Prokaryot ve ökaryot tüm hücrelerde bulunan zarsız organeldir. Yapısı RNA ve proteinden oluşur.Nükleo protein özelliktedir. Büyük ve küçük alt birimler protein sentezleneceği zaman bir araya gelir ve aktifleşir. Hücrede aynı proteinden çokça sayıda sentezlenmek istediğinden çok sayıdaki ribozom bir araya gelerek polizon oluşturur.
- Ribozomun alt birimleri çekirdekçikle sentezlenir.
- Ribozom aktivitesi artarken Aminoasit miktarı azalır.
- PH artar
- Peptit bağı sayısı artar
- Su miktarı artar
- Protein miktarı artar.
- ATP kullanacağı için azalır.
ENDOPLAZMİK RETİKULUM
- Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran kanalcık sistemidir.
- Genel olarak hücre içerisinde madde iletişim görevini alır.
- Hücrenin mekanik etkilere karşı dayanıklılığını artırır.
- Desteklik görevi yapar.
- Hücredeki asidik ve bazik reaksiyonların birbirine karışmasını önler.
- Hücre zarından meydana gelmiştir.Çekirdek zarı ,koful ve golg organellerin oluşumunda etkilidir.
- Gronürsüz E.R üzerinde ribozom bulunmayan E.Rdir.
- Stereoit ve fosfolipit gibi farklı lipitlerin sentezde görev alır.
- Gronürlü E.R üzerinde ribozom bulunan E.R ' dir.
- Protein ve fosfolipitleri ekliyerek hücre zarının büyütülmesinde ve salgı proteinlerinin üretiminde görev alır.
GOLGİ CİSİMCİĞİ
- Endoplazmik retikulum ( E. R ) meydana gelmiştir.
- Sisterne denilen yassılaşmış keseciklerin üst üste dizilmesiyle oluşur.
- Golgi bir üretim depolara ayırma ve gönderme merkezi gibi düşünülebilir.
- Salgı hücrelerinde bol miktarda bulunur.
- Yağ sentezi yapar.
- Glikoprotein ve lipoprotein sentezinde görev yapar.
- Hücre zarı onarımında görev yapar.
- Hücrelerde sentezlenen bir çok polisakkarit golgi ürünüdür.
ÖRN ; Bitki hücrelerinin ürettiği pektinler ve selüloz olmayan diğer polisakkaritlerdir.
Lilozom ve koful oluşumunu sağlar.
Apoenzim ile koenzim kofaktörünün birleşmesinin haloenzim oluşumunu sağlar.
Bitki hücrelerinin bölünmesi sırasında orta lamel oluşumunu sağlar.
LİZOZOM
- Sindirim enzimleri içeren tek zarlı organeldir.
- Olgun alyuvarlarda ve bitki hücrelerinde bulunmaz.
- Hücre içi sindirim de görev yaparlar.
- Fagositoz ve pinositoz yapan hücrelerde sayıları fazladır.
- Vücuda giren mikropları akyuvarları fagositoz ederek parçalanmasına lizozomlar rol oynar.
OTOLİZ
- Lizozom zarının parçalanması sonucu hücrenin kanalhenoini yok etmesine otoliz denir.
- Otoliz olayıyla ;
- Yaşlı ve ölmüş hücrelerin yok edilmesi
- Kurbağa larvalarında kuyruğun kaybolması
- İnsan embriyosu gelişirken parmak arası boşlukların oluşmasından görev yapar.
- Lizozom enzimleri PH 'in 5 olduğu asidik ortamda iyi çalışır. Bu nedenle sitoplazmada çalışmazlar.
KOFUL
- Hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıda bitkilerde bu yüzden az sayıda bulunur.
- Fagositoz ve pirositoz sonucu besin kofulları oluşur. Besin kofullarının lizozomla birleşmesiyle sindirim kofulu oluşur.
- Tatlı sularda yaşayan amip , öglena paremesyum gibi bazı tek hücreli canlılarda hücreye giren fazla suyu taşıma ile dışarı pompalayan kontraktı kofulu birçok bitki hücresinde zehirli atıkların biriktirdiği kofulları bazılarnda renk pigmentleri içeeren kofulları vardır.
NOT : E.R golgi hücre zarı ve çekirdek zarının farklılığı sonucu koful oluşabilir.
SENTROZOM
- Zarsız bir organeldir.
- Hayvan ve Bitki hücrelerinde yumurta hücresinde olgun alyuvar hücresinde ve sinir hücresinde bulunmaz.
- Sentryolden oluşur.
- Sperm hücrelerinde kamçı hücrelerinde sentrozom yapar.
- Görevi hücre bölünmeleri sırasında iğ ipliklerini oluşturarak kromozomların zıt kutuplara çekilmesini sağlamaktır.
- Bitki hücrelerinde sentrozom yoktur.
- İğ ipliklerini hücre sitoplazmasındaki mikrotübül denilen özel proteinlerden oluşur.
- İnsanlar sentrozomlarını sperm hücresinden yani babadan alırlar.
MİTOKONDRİ
- Çift katlı zarla çevrilidir.
- İçteki zarın kıvrımlarına krista denir.
- Yüzeyi genişletmek için kıvrımlıdır.
- Sıvı kısmına matrix denir.DNA , RNA ribozomlar ve enzimler bulunur.
- Kendine ait DNA'sı olduğu için kendini eşleyerek çoğalabilir.
- Görevi oksijenli solunum yaparak hücre için gerekli ATP ' yi sentezlemektir.
- Oksijenli solunum yapan maddelerde mitokondri bulunmaz.
- Mezozom bulunur.
- İnsanlar mitokondrilerini yumurta hücresi yani anneden alırlar.
- Mitokondri faaliyeti artan bir hücrede monomer miktarı azalır.
- Yoğunluk azalır.
- Karbondioksit artar. PH düşer
- ATP artar.
- Isı artışı olur.
- Su miktarı artar.
0 yorum :
Yorum Gönder