VİTAMİNLER
Enerji vermezler.
Hücre yapısında katılmazlar.
Enzimlerin yapısına koenzim olarak katılırlar.
Vücuttaki vitamin eksikliği enzimlerin işlevini olumsuz etkiler.
Düzenleyicidirler.
Basit moleküller olup hidroliz edilmezler.
Sindirilmeden kana karışırlar.
Hücre zarından doğrudan geçerler.
Bitkiler ihtiyaç duydukları tüm vitaminleri kendileri üretir.
İnsan ve hayvanlar vitaminleri hazır alır.İnsanlar bazı vitaminleri bitkilerden pro vitamin (öncü ) olarak alırlar ve vücutlarında aktifleştirirler.Provitamin ( A) karaciğerde aktifleşir provitamin ( D) deri altında aktifleşir.
Bir vitamin eksikliği başka bir vitamin ile giderilemez. Vitaminlerin yapısı oksijen , güneş ışığı , ısı , bakır ve demir gibi bazı metallerle temasta dolayı kolaylıkla bozulabilir.
İnsanların kalın bağırsağında yaşayan bazı bakteriler B ve K vitamini üretir.
Vitaminler 2 ye ayrılır ;
1. Yağda çözünen vitaminler ( A, D, E, K )
Fazlası karaciğerde depolanır.Eksikleri geç hissedilir.Fazla alınırsa fazla birikim zehir etkisi yapar.
2. Suda eriyen vitaminler ; ( B , C )
Fazlası ter yada idrarla atılır. Eksiklikleri çabuk hissedilir.
A VİTAMİN ;
- Hücre yenilenmesini bakteri ve virüslere karşı direnç kazanılmasını , güneş ışığından korunmayı sağlar.
- Görmede etkilidir.
- Eksikliğinde gece körlüğü , büyümece dengesizlik gözlenir.
D VİTAMİN ;
- Kalsiyum ve fosfot iyonlarının bağırsaklardan emilimini hızlandırır.
- Kemik ve dişlerde kalsiyum birikimini sağlar.
- Kasların ve sinirlerin çalışmasında rol oynar.
- Bağışıklık sistemin güçlenmesinde etkilidir.
- Atardamar hastalıklarının ve kanserin önlenmesinde etkilidir.
- Eksikliğinde raşitizm , osteomolore, kemikler yumuşar.
E VİTAMİN ;
- A vitamini ile birlikte üreme organlarının gelişiminde etkilidir.
- Antioksidan özelliği vardır. Yani hücrelerde zehir etkisi gösteren bazı maddelerin zararlarını önler. Bu özelliğin kansere karşı koruyucu etki yarattığı düşünülmektedir.
- Hücre yenilenmesinde etkilidir.
- Kasların dayanıklılığını artırır.
- Damar sertliğini önler.
- Eksikliğinde kaslar gelişemez. erken yaşlanma ve kısırlık görülebilir.
K VİTAMİN ;
- Kanın pıhtılaşmasında ve yaraların iyileşmesinde etkilidir.
- Bağırsak bakterileri selülozdan K vitamini sentezler.
- Eksikliğinde bağışıklık sistemi zayıflar , yaralar geç iyileşir , erken yaşlanmaya neden olur.
B VİTAMİN ;
- Karbonhidrat metabolizmasında etkilidir.
- B12 vitamini protein metobolizmasında rol oynar.
- Alyuvar üretimini hızlandırır.
- Dolaşım ve sisteminin normal çalışmasında görev yapar.
- Eksikliğinde pellegra beriberi ve anemi görülebilir.
C VİTAMİN ;
- Hücreler arası maddenin yapımı ve korunması için gerekli
- Demirin bağırsaklardan emilimini hızlandırır.
- Hemoglobin oluşumunda etkilidir.
- Kemik kıkırdak ve diş eti yapısına katılan kolejen adı verilen proteinin sentezi için gereklidir.
- Alyuvarların olgunlaşmasında etkilidir.
- Antioksidan özelliği vardır.
- Vücudun hastalıklara karşı direncini artırır.
- Eksikliğinde skorbüt , deri altında kanaması , yaraların iyileşmesi , kemiklerde kırılmalar meydana gelir.
HORMONLAR ;
- Vücuttaki bazı özelleşmiş hücreler tarafından üretilen genellikle üretildiği yerlerde değil farklı yerlerde etkisini gösterebilen organik moleküllerdir.
- Hormonlar stereoit aminoasit ve protein yapılı alabilirler.
- Hormonlar düzenleyici moleküllerdir.
- Hormonların etki edebildiği hücre doku yada organlara hedef organ denir.
- Hormonlar hedef organlarını hücre zarında bulunan reseptörler yardımı ile tanır.
- Hormonlar hedef organlarına kan yoluyla taşınır.
- İnsan ve hayvanların vücudunda hormon üretmek için özelleşmiş hücrelerin tümüne endokrin sistemi hormon salgılayan organlarda ise endokrin bez denir.
0 yorum :
Yorum Gönder