ORGANİK BİLEŞİKLER
Canlı bünyesinde oluşturulabilen bileşiklere organik bileşikler denir.
Organik bileşikler canlıda
- Enerji hammaddesi
- Yapı maddesi
- Depo maddesi
- Düzenleyici molekül
Enerji verici organik moleküller
- Karbonhidrat
- Yağ
- Protein
Düzenleyici organik moleküller
- Protein
- Yağ
- Vitamin
Yapıcı onarıcı organik moleküller
- Karbonhidrat
- Yağ
- Protein
KARBONHİDRATLAR
- C , H , O vardır.
- ( CH2O)5 genel formüller ;
n : 4 gelirse (CH2O)4 C4 H8 O4 Tetrozlar
n : 5 gelirse (CH2O)5 C5 H10 O5 Pentozlar
n : 6 gelirse (CH2O)6 = C6 H12 O6 Hegzozlar
Karbonhidratlar üçe ayrılır ;
Karbonhidratlar üçe ayrılır ;
- Monosakkaritler
- Disakkaritler
- Polisakkaritler
Monosakkaritler ;
Hücre zarından doğrudan kana geçerler. Monosakkaritler pentozla 5 karbonludur.Riboz ve deaksiribozdur.Riboz RNA ve ATP nin yapısına katılır.Deaksiriboz DNA'nın yapısına katılır.
Altı karbonlu hekzozlar glikoz ,fruktoz , galaktoz 'dur.
İzomer ;
Kapalı formulleri aynı açık formülleri farklı olan bileşiklere denir.Glikoz , Fruktoz ve galaktoz birbirinin izomeridir.
Glikoz bitkiler üretir. üzüm şekeri de denir. Glikoz kan şekeridir. 100 ml kanda yaklaşık
70-110 mg. glikoz bulunur.Kan şekerini ayarlayan hormonlar insülün ve glikagan dır. Pankreas salgılar. insülin kan şekerini düşürür glikagon da artırır.
Fruktoz meyve şekeridir.Bitkiler üretir İnsan ve hayvanlarda vücuda alınan fruktoz karaciğer de glikoza dönüştürülerek kana yollanır.
Galaktoz insan ve memeli hayvanlarda üretilir.
Hekzozların hücre zarındaki difüzyon hızları
GALAKTOZ > GLİKOZ > FRUKTOZ
DİSAKKARİTLER
GLİKOZ + GLİKOZ HİDROLİZ MALTOZ + H2O
GLİKOZİT BAĞI DEHİDRASYON
GLİKOZ + GALAKTOZ HİDROLİZ LAKTOZ + H2O
GLİKOZİT BAĞI DEHİDRASYON
GLİKOZ + FRUKTOZ HİDROLİZ SÜKROZ + H2O
GLİKOZİT BAĞI DEHİDRASYON
İki monosakkaritin dehidrasyon sentezi ile birleşmesi sonucu oluşur.Yapılarında glikozit
glikozit bağı vardır. Sindirilmeden kana karışmazlar.
Dehidrasyon Sentezi
Dehidrasyon Sentezi
Organik monomerlerin birleşirken su açığa çıkması şeklindeki tepkimelere denir.
Hidroliz ;
Büyük organik moleküllerin su harcayarak monomerlerine ayrılmasına denir.
Not ; Dehidrasyon sentezinde ATP harcanırken hidrolizde ATP harcanmaz.Bu nedenle dehidrasyon sentezi sadece hücre içinde gerçekleşirken hidroliz hem hücre içinde hem de dışında gerçekleşebilir.
POLİSAKKARİTLER ;
Hidroliz ;
Büyük organik moleküllerin su harcayarak monomerlerine ayrılmasına denir.
Not ; Dehidrasyon sentezinde ATP harcanırken hidrolizde ATP harcanmaz.Bu nedenle dehidrasyon sentezi sadece hücre içinde gerçekleşirken hidroliz hem hücre içinde hem de dışında gerçekleşebilir.
POLİSAKKARİTLER ;
(GLİKOZ )n HİDROLİZ Polisakkarit + (H2O)n-1
DEHİDRASYON (n-1 tane glikozit bağı)
(G + G + G ....... )n DEHİDRASYON Kitin + (H2O)n-1
g - g - g
Glikozit bağı
NİŞASTA ;
Nişasta selüloz ve glikojenin yapısında sadece glikoz bulunmasına rağmen glikozların farklı şekillerde bağlanmaları bu molekülleri farklı yapar.
- Bitkisel depo polisakkarittir.
- Lakoplast organelinde üretilir ve depolanır.
- Kök gövde yaprak meyve ve tohum gibi bitki kısımlarında toplanır.
SELÜLOZ
- Bitkilerde hücre çeperinin yapısına katılır.
- Bitkisel yapı polisakkarittir.
- İnsan ve hayvan hücrelerinde selülozun yapımını ve yıkımını sağlayacak enzimler üretemez.
- Otçul hayvanların sindirim kanalında selülozun sindirimini sağlayan bakteriler yaşar.
- Bazı plastiklerin sentetik ipeğin fotoğraf filmlerinin bazı cilaların ve patlayıcıların yapısında
ticari amaçlı olarak kullanılır.
Glikojen üretimi hayvan hücrelerine özgü değildir. Sitoplazmaların da glikojen üretip depolayabilen hücreler şunlardır ;
Hayvan hücreleri , Bakteri hücreleri , Mantar hücreleri
KİTİN ;
Yapısında azot bulunan tek polisakkarittir. Eklem bacaklıların dış iskeletine ve mantarların hücre çeperlerinde bulunur.
- Bitkisel depo polisakkarittir.
- Lakoplast organelinde üretilir ve depolanır.
- Kök gövde yaprak meyve ve tohum gibi bitki kısımlarında toplanır.
SELÜLOZ
- Bitkilerde hücre çeperinin yapısına katılır.
- Bitkisel yapı polisakkarittir.
- İnsan ve hayvan hücrelerinde selülozun yapımını ve yıkımını sağlayacak enzimler üretemez.
- Otçul hayvanların sindirim kanalında selülozun sindirimini sağlayan bakteriler yaşar.
- Bazı plastiklerin sentetik ipeğin fotoğraf filmlerinin bazı cilaların ve patlayıcıların yapısında
ticari amaçlı olarak kullanılır.
Glikojen üretimi hayvan hücrelerine özgü değildir. Sitoplazmaların da glikojen üretip depolayabilen hücreler şunlardır ;
Hayvan hücreleri , Bakteri hücreleri , Mantar hücreleri
KİTİN ;
Yapısında azot bulunan tek polisakkarittir. Eklem bacaklıların dış iskeletine ve mantarların hücre çeperlerinde bulunur.
0 yorum :
Yorum Gönder